Tính phép chia với thời gian kéo dài: Chia số có 4 chữ số cho số có 2 chữ số
Lưu ý: trong bài học này và các bài học tiếp theo, chúng ta sẽ học cách trình bày và thực hiện các bước của phép chia số học theo thông lệ quốc tế. Bởi vậy có nhiều khác biệt so với cách trình bày và vị trí đặt số bị chia, số chia, dấu ký hiệu phép chia trong sách giáo khoa Việt Nam.
Cách để chia một số có bốn chữ số cho một số có hai chữ số (thí dụ. 4138 ÷ 17):
- Đặt số chia (17) trước dấu ngoặc ôm của phép chia và đặt số bị chia (4138) ở phía bên dưới dấu này.
17)4138- Khảo sát thấy rằng chữ số thứ nhất của số bị chia (số 4) nhỏ hơn 17 nên không thể chia cho 17 để được kết quả là một số nguyên. Nên ta lấy hai chữ số đầu của số bị chia (41) và xác định xem nó có thể chia hết cho bao nhiêu bộ số 17. Trong trường hợp này, 41 chứa đựng hai bộ số 17 (2*17=34) chứ không thể là ba (3*17=51). Ta đặt số 2 ở dòng phía bên trên dấu ngoặc ôm của phép chia.
2
17)4138- Nhân 2 với 17 và đặt đáp số (34) xuống dòng phía bên dưới số 41 của số bị chia.
2
17)4138
34- Kẻ một đường ngang dưới số 34 và lấy 41 trừ đi 34 (41-34=7). Hạ chữ số 3 từ số 4138 xuống dòng phía bên dưới và đặt ở bên phải của 7.
2
17)4138
34
73- Chia 73 cho 17 và đặt đáp số (4) lên dòng phía trên dấu ngoặc ôm của phép chia và nằm bên phải của số 2.
24
17)4138
34
73- Nhân thương số (4) với số chia (17) được 68, ta đặt số 68 xuống dòng phía bên dưới số bị chia 73. Trừ bớt đi 68 từ 73 cho ta đáp số là 5. Hạ chữ số 8 từ số bị chia 4138 xuống dòng phía bên dưới và đặt ngay sau số 5 (đặt bên phải số 5)
24
17)4138
34
73
68
58- Chia 58 cho 17 và đặt đáp số (3) lên dòng phía trên dấu ngoặc ôm và nằm bên phải của số 4.
243
17)4138
34
73
68
58- Nhân thương số (3) với số chia (17) cho 51, đặt 51 xuống dòng phía bên dưới số bị chia 58. Trừ đi 51 từ 58 cho đáp số là 7.
243
17)4138
34
73
68
58
51
7- Nhận thấy không còn chữ số nào trong số bị chia để có thể hạ xuống để thực hiện tiếp phép chia, nên 7 là số dư. Đáp số cuối cùng có thể được viết bằng một vài cách sau.
243 dư 7 hoặc đôi khi ta viết 243d7
hoặc viết ở dạng hỗn số 243 7/17
Previous Article
